Voor een groot deel van de Nederlanders is Indonesië niet meer dan een paradijselijke vakantiebestemming waar je uit kokosnoten kunt drinken. Achter het smetteloze reisgidsenimago gaat echter een beladen geschiedenis schuil die mede heeft bijgedragen aan onze complexe culturele identiteit. De erfenis van de kolonie is tot op de dag van vandaag zichtbaar en voelbaar – in Nederland, in Indonesië en in alle verhalen uit de tentoonstelling Indo, Indië, Indonesië: Door de ogen van generatie NU.
In het jaar 1808 legden dwangarbeiders onder het gezag van gouverneur-generaal Herman Willem Daendels de Grote Postweg aan. Ruim tweehonderd jaar later maakte Eric Kampherbeek een fietstocht over de beroemde koloniale weg die Oost- en West-Java met elkaar verbindt. Terwijl de fotograaf het dagelijks leven langs de route vastlegde, ontdekte hij hoezeer het koloniale verleden doorklinkt in de huidige Indonesische samenleving. Zijn bevindingen noteerde hij in brieven die hij richtte aan zijn overleden oma. Als Indische Nederlander kwam zij na de onafhankelijkheid naar Nederland.
Waarom heeft Nederland niet veel eerder een helpende hand uitgestoken? De rechtszaak van de ‘weduwen van Rawagede’ roept deze vraag onmiddellijk op. Op 9 december 1947 executeerden Nederlandse militairen 431 mannen in het dorpje Rawagede op West-Java. Nederland hulde zich vervolgens decennialang in stilzwijgen. Tot 2009, toen een aantal inmiddels hoogbejaarde weduwen de Nederlandse Staat aanklaagden. Fotograaf Suzanne Liem portretteerde de procederende vrouwen, die hun zaak wonnen en ook weduwen uit Sulawesi de kracht gaven om hun recht te zoeken.
Voor veel Indonesiërs leeft het koloniale verleden niet alleen zichtbaar door, maar ook onzichtbaar. Naar hun overtuiging houden de geesten van Nederlanders zich schuil in de ruïnes van koloniale gebouwen. De bezetters, die meerdere generaties een sterk minderwaardigheidsgevoel gaven, blijven op die manier aanwezig in land en leven van de Indonesiër. Het in Jakarta wonende kunstenaarsechtpaar Irwan Ahmett en Tita Salina vond de ultieme belichaming van de kracht van het onzichtbare in een beroemde Indonesische filmactrice: Suzzanna van Osch (1942 – 2008). In een installatie met hologrammen en videomateriaal spreekt de ‘Queen of horror’ tot ons.
Lara Nuberg, bekend van haar blog Gewoon een Indisch meisje, bleef voor haar project in en rond Den Haag. De verhalen die de schrijver en podcastmaker verzamelde voeren echter veel verder. Haar audioinstallatie Het Rood-Wit-Blauwe Huisje bevat vijf korte verhalen die soms grappig, soms ontroerend, met een knipoog of juist serieus reflecteren op het Indisch zijn in Nederland. Onder de geïnterviewden zijn Indische Nederlanders van de eerste, tweede en derde generatie. Zij vertellen openhartig over thema’s als heimwee en nostalgie binnen Indische families en de omgang met een complexe culturele identiteit.
Culturele identiteit vormt tevens het hoofdthema van een uitgebreid live programma. In samenwerking met o.a. het Migratie Museum, het Indisch Herinneringscentrum en de Haagse Vrijheidsweken organiseert Het Nutshuis uiteenlopende interactieve programma’s met filmvertoningen, interviews en workshops. Zie de agenda voor het volledige live programma.
De tentoonstelling kwam mede tot stand met financiële steun van Stroom Den Haag.
Let op: de tentoonstelling is tijdelijk gesloten op vrijdag 29 maart vanaf 13.00 uur tot zaterdag 30 maart einde dag.
